Er zijn enkele universele hoofdthema’s die in de meeste landen, ook in Nederland, en door de meeste partijen worden beschouwd. Hieronder zie je hoe de partijen over deze thema’s denken. In de verkiezingsprogramma’s van de partijen wordt uitvoerig op gedetailleerde thema’s ingegaan. De hoofdthema’s omvatten:

Hoe de economie moet worden beheerd, inclusief belastingen, overheidsuitgaven, regulering van bedrijven, handelsbeleid en werkgelegenheid.

De SP is voorstander van een sterkere regulering van de vrije markt, eerlijke belastingen waarbij de rijken en grote bedrijven meer bijdragen, en het aanpakken van inkomensongelijkheid.
De PvdA streeft naar een rechtvaardige economie waarin welvaart eerlijk wordt verdeeld. Ze pleiten voor sterke arbeidsrechten, goede lonen en een betere regulering van grote bedrijven en financiële instellingen.
GroenLinks pleit voor een duurzame en sociale economie. Ze streven naar een economisch systeem dat ecologische grenzen respecteert en waarin welvaart eerlijk wordt verdeeld. Dit betekent onder meer een groene belastinghervorming en eerlijkere belastingen voor bedrijven en hoge inkomens.
D66 is voorstander van een sociale markteconomie met zowel particuliere ondernemerschap als overheidsregulering. Ze pleiten voor innovatie, duurzaamheid en een eerlijke verdeling van welvaart.
Nog geen standpunten bekend.
De VVD gelooft sterk in de vrije markt en ondernemerschap. Ze streven naar een gunstig ondernemersklimaat, lagere belastingen waar mogelijk, en beperkte overheidsinterventie in de economie.
De BBB benadrukt het belang van de agrarische sector voor de Nederlandse economie en wil dat de belangen van boeren beter worden behartigd. Ze streven naar eerlijke prijzen voor agrarische producten en een vermindering van regeldruk.
  Andere Partijen die op het moment van schrijven 5 of meer zetels in de peilingen hebben

De PvdD pleit voor een circulaire en duurzame economie. Ze zijn kritisch op ongebreidelde economische groei en consumentisme.
Het CDA wil een sterke en duurzame economie. Ze benadrukken het belang van het MKB en familiebedrijven. Ze zijn voor een eerlijke verdeling van lasten en willen werkgelegenheid stimuleren.
FVD wil een kleinere overheid en minder regelgeving. Ze zijn voorstander van lagere belastingen voor zowel burgers als bedrijven.
De PVV is voorstander van een kleinere overheid met minder belastingen en regelgeving. Ze willen de AOW-leeftijd terugbrengen naar 65 jaar en zijn tegen verdere bezuinigingen op de zorg en sociale zekerheid.

Standpunten over publieke en private gezondheidszorg, financiering, toegankelijkheid en kwaliteit van zorg.

De SP wil een toegankelijke en betaalbare gezondheidszorg voor iedereen, vaak pleitend voor een Nationaal ZorgFonds om de huidige zorgverzekeringsmarkt te vervangen.
De PvdA wil een toegankelijke en betaalbare gezondheidszorg voor iedereen, met minder marktwerking in de zorgsector en meer investeringen in zorgpersoneel.
GroenLinks wil een toegankelijke gezondheidszorg voor iedereen, met een grote focus op preventie en welzijn. Ze zijn kritisch op overmatige marktwerking in de zorg.
D66 ziet de gezondheidszorg als een combinatie van particulier initiatief en overheidsbemoeienis, waarbij kwaliteit en toegankelijkheid vooropstaan. Ze willen ook meer aandacht voor preventie en mentale gezondheid.
Nog geen standpunten bekend.
Ze willen een toegankelijke en kwalitatief hoogwaardige zorg, maar met aandacht voor de kosten. De VVD ziet een rol voor marktwerking in de zorg om de kwaliteit en efficiëntie te bevorderen.
Ze pleiten voor goede zorgvoorzieningen op het platteland, wat inhoudt dat zorgvoorzieningen toegankelijk en nabij moeten blijven voor mensen in landelijke gebieden.
  Andere Partijen die op het moment van schrijven 5 of meer zetels in de peilingen hebben

De PvdD ziet gezondheidszorg als een basisrecht en wil preventie centraal stellen, met name door te wijzen op de gezondheidsvoordelen van plantaardige voeding.
Voor het CDA staat zorg dicht bij mensen centraal. Ze willen investeren in preventie, mantelzorg en wijkverpleging, en zorg meer lokaal organiseren.
Ze zijn kritisch op het huidige zorgstelsel en pleiten voor meer marktwerking en keuzevrijheid voor patiënten. Ook willen ze meer investeren in geestelijke gezondheidszorg.
De PVV wil meer investeren in de zorg, met name in de ouderenzorg. Ze zijn tegen marktwerking in de zorg en willen zorgpremies verlagen.

Hoe onderwijs moet worden gefinancierd, welk curriculum moet worden aangeboden, en issues zoals schoolkeuze en toegang tot hoger onderwijs.

De SP streeft naar goed en toegankelijk onderwijs voor iedereen, met kleinere klassen, minder werkdruk voor leraren en minder marktwerking in het onderwijs.
PvdA: ze benadrukken de waarde van onderwijs en willen investeren in leraren, schoolfaciliteiten en gelijke kansen voor iedere leerling, ongeacht hun achtergrond.
GroenLinks: ze streven naar gelijke kansen in het onderwijs, willen investeren in leraren en onderwijsfaciliteiten en zijn tegen segregatie en kansenongelijkheid in het onderwijs.
D66 legt sterk de nadruk op onderwijs en wetenschap. Ze willen investeren in leraren, moderne leermiddelen en het verlagen van werkdruk. Ze steunen ook levenslang leren en innovatie in het onderwijs.
Nog geen standpunten bekend.
De VVD hecht belang aan kwalitatief goed onderwijs en wil investeren in leraren. Ze ondersteunen keuzevrijheid in het onderwijs en streven naar excellentie.
De BBB benadrukt het belang van toegankelijk onderwijs op het platteland en wil voorkomen dat scholen in landelijke gebieden sluiten.
  Andere Partijen die op het moment van schrijven 5 of meer zetels in de peilingen hebben

Ze pleiten voor meer aandacht voor duurzaamheid, dierenrechten en ethiek in het onderwijs.
Ze benadrukken het belang van goed onderwijs en pleiten voor kleinere klassen, meer leraren en betere begeleiding van leerlingen. Ook hechten ze waarde aan burgerschapsvorming in het onderwijs.
 FVD heeft kritiek op wat zij zien als 'linkse indoctrinatie' in het onderwijs en wil een grotere nadruk op het Nederlandse culturele erfgoed. Ze pleiten ook voor kleinere klassen en meer autonomie voor scholen.
De PVV pleit voor meer aandacht voor de Nederlandse cultuur en geschiedenis in het onderwijs en is tegen wat zij beschouwen als 'linkse indoctrinatie' op scholen.

Beleid rondom klimaatverandering, milieuconservatie, energiebronnen en duurzaamheid.

Ze pleiten voor duurzaamheid, groene energieoplossingen en het aanpakken van klimaatverandering door middel van bindende afspraken en groene investeringen.
De PvdA onderkent de urgentie van klimaatverandering en pleit voor groene en duurzame oplossingen, waaronder de overstap naar hernieuwbare energie.
Als groene partij legt GroenLinks sterk de nadruk op milieu- en klimaatbeleid. Ze willen versneld overstappen naar hernieuwbare energie, een circulaire economie bevorderen en biodiversiteit beschermen.
D66 is sterk gericht op klimaatactie, duurzaamheid en groene energie. Ze pleiten voor een klimaatneutraal Nederland in 2050 en steunen het Klimaatakkoord van Parijs.
Nog geen standpunten bekend.
Hoewel de VVD het belang van duurzaamheid en milieu-uitdagingen erkent, benadrukken ze een evenwichtige benadering waarbij economische groei en innovatie deel uitmaken van de oplossing.
Hoewel de BBB het belang van duurzaamheid erkent, benadrukken ze dat maatregelen realistisch en uitvoerbaar moeten zijn voor boeren. Ze zijn kritisch op sommige milieumaatregelen die in hun ogen de agrarische sector onevenredig belasten.
  Andere Partijen die op het moment van schrijven 5 of meer zetels in de peilingen hebben

Dit is een kernthema voor de PvdD. Ze willen een snelle transitie naar duurzame energiebronnen en zijn sterk tegen intensieve veehouderij vanwege de milieueffecten.
Het CDA ziet duurzaamheid als een verantwoordelijkheid voor de schepping. Ze willen een transitie naar duurzame energiebronnen, maar wel op een manier die haalbaar en betaalbaar is.
Ze zijn zeer kritisch op het Nederlandse klimaatbeleid en zien weinig in de huidige aanpak van klimaatverandering. FVD betwijfelt de invloed van menselijk handelen op klimaatverandering en is tegen windmolens en zonneparken op land.
De PVV pleit voor meer aandacht voor de Nederlandse cultuur en geschiedenis in het onderwijs en is tegen wat zij beschouwen als 'linkse indoctrinatie' op scholen.

Standpunten over sociale vangnetten, welzijnsprogramma's, pensioenen en andere sociale voorzieningen.

De SP is sterk gericht op sociale rechtvaardigheid en wil investeren in sociale voorzieningen, pensioenen beschermen en zorgen voor voldoende sociale huisvesting.
De partij streeft naar een samenleving waarin iedereen mee kan doen, met sterke sociale vangnetten, betaalbare huisvesting en beleid gericht op het verminderen van armoede.
GroenLinks streeft naar een inclusieve samenleving met sterke sociale vangnetten, een basisinkomenexperiment en beleid gericht op het verminderen van armoede.
Hoewel ze de waarde van individuele verantwoordelijkheid erkennen, pleit D66 ook voor sociale vangnetten en het aanpakken van armoede en ongelijkheid.
Nog geen standpunten bekend.
De VVD gelooft in individuele verantwoordelijkheid maar ziet ook een rol voor de overheid als vangnet. Ze willen een beperktere en meer gerichte sociale zekerheid.
De focus ligt op het behoud van leefbaarheid in landelijke gebieden, met voldoende voorzieningen en werkgelegenheid.
  Andere Partijen die op het moment van schrijven 5 of meer zetels in de peilingen hebben

De PvdD wil een rechtvaardige samenleving waarin basisbehoeften voor iedereen gegarandeerd zijn. Ze zijn voor het basisinkomen als een mogelijke oplossing voor sociale ongelijkheid.
Het CDA pleit voor een solidaire samenleving waarin iedereen meedoet. Ze willen een vangnet voor degenen die het nodig hebben, maar benadrukken ook eigen verantwoordelijkheid.
Ze willen een compacte en overzichtelijke verzorgingsstaat, met minder regelingen die fraudegevoelig zijn.
De PVV wil investeren in de verzorgingsstaat en is tegen bezuinigingen op sociale voorzieningen.

Hoe om te gaan met mensen die het land willen binnenkomen, inclusief beleid rondom asielzoekers, vluchtelingen en economische migranten.

De partij pleit voor een rechtvaardig en humaan immigratiebeleid, met focus op de aanpak van de oorzaken van vluchtelingenstromen.
De PvdA heeft een gebalanceerde benadering van immigratie, waarbij ze pleiten voor een rechtvaardig asielbeleid gecombineerd met integratiemaatregelen voor nieuwkomers.
GroenLinks heeft een open en humane benadering van immigratie. Ze pleiten voor een rechtvaardig asielbeleid en goede integratiemaatregelen.
D66 is in het algemeen pro-EU en internationaal georiënteerd. Ze pleiten voor een humaan asielbeleid en een duidelijke aanpak van de oorzaken van migratie.
Nog geen standpunten bekend.
De VVD pleit voor een streng maar rechtvaardig immigratiebeleid. Ze benadrukken het belang van integratie en aanpassing aan de Nederlandse normen en waarden.
Specifieke standpunten over immigratie zijn niet zo centraal voor de BBB als voor sommige andere partijen, maar ze hebben wel aangegeven dat integratie belangrijk is.
  Andere Partijen die op het moment van schrijven 5 of meer zetels in de peilingen hebben

De PvdD benadrukt de rol van klimaatverandering en mondiale ongelijkheid als oorzaken van migratie. Ze pleiten voor een humaan vluchtelingenbeleid.
Ze zijn voor een streng en rechtvaardig immigratiebeleid. Integratie en inburgering zijn belangrijk, en nieuwkomers moeten de Nederlandse taal leren en waarden respecteren.
FVD pleit voor een strenger immigratiebeleid en wil de grenzen beter bewaken. Ze zijn kritisch op het huidige asielbeleid en pleiten voor opvang in de regio.
Dit is een kernthema voor de PVV. Ze willen een strenger immigratiebeleid, met name vanuit islamitische landen. Ze pleiten voor een stop op asielzoekers en willen grenscontroles herinvoeren.

De grootte en rol van het leger, beleid rondom buitenlandse interventies, en binnenlandse veiligheid en politiebevoegdheden.

De SP is traditioneel sceptisch over buitenlandse militaire interventies en pleit voor vredesmissies en ontwapening.
Ze zien het belang van een goed uitgeruste defensie, maar benadrukken ook de waarde van diplomatie en internationale samenwerking.
Hoewel ze het belang van defensie erkennen, benadrukken ze de waarde van diplomatie, conflictpreventie en internationale samenwerking boven militair ingrijpen.
D66 ziet het belang van een sterk en modern defensieapparaat, maar benadrukt ook diplomatie en internationale samenwerking.
Nog geen standpunten bekend.
De VVD ziet het belang van een sterk defensieapparaat en investeringen in de veiligheid, zowel nationaal als internationaal.
Hierover heeft de BBB niet een even specifiek of uitgesproken standpunt als over plattelandskwesties.
  Andere Partijen die op het moment van schrijven 5 of meer zetels in de peilingen hebben

Ze willen dat Nederland een actieve rol speelt in vredesmissies en zijn tegen wapenexport naar conflictgebieden.
Het CDA wil meer investeren in defensie en pleit voor een sterkere samenwerking binnen de EU en NAVO op dit gebied.
Ze willen meer investeren in defensie en pleiten voor een sterkere samenwerking binnen de NAVO. Ook wil FVD een strengere aanpak van criminaliteit.
De PVV wil meer investeren in defensie en politie en pleit voor een hardere aanpak van criminaliteit.

Hoe het land zich op het wereldtoneel positioneert, inclusief relaties met andere landen, internationale organisaties en handelsakkoorden.

Ze benadrukken mensenrechten, solidariteit en eerlijke handel in hun buitenlands beleid.
De PvdA heeft een sterke internationale oriëntatie, steunt Europese samenwerking en pleit voor een buitenlands beleid dat gericht is op vrede, rechtvaardigheid en ontwikkeling.
GroenLinks is pro-Europees en streeft naar een solidair en democratisch Europa. Ze zetten zich in voor mensenrechten, eerlijke handel en duurzame ontwikkelingssamenwerking.
D66 is sterk pro-Europees en internationaal georiënteerd. Ze steunen Europese integratie en multilaterale samenwerking.
Nog geen standpunten bekend.
Ze zijn pro-Europees, maar willen een Europese Unie die zich richt op kerntaken. Ze benadrukken ook het belang van internationale handel en samenwerking.
Ze benadrukken het belang van eerlijke handelsrelaties, vooral voor agrarische producten.
  Andere Partijen die op het moment van schrijven 5 of meer zetels in de peilingen hebben

De PvdD is kritisch op internationale handelsverdragen die niet voldoen aan hoge milieu- en dierenwelzijnsnormen.
Ze zijn pro-Europees maar willen wel een kritisch en hervormend geluid laten horen binnen de EU. Internationale samenwerking en ontwikkelingshulp zijn ook belangrijke thema's.
FVD is kritisch op de Europese Unie en pleit voor een Nexit-referendum. Ze willen meer soevereiniteit voor Nederland.
De PVV is kritisch op de Europese Unie en wil minder macht voor Brussel. Ze pleiten voor een Nexit.

Standpunten over strafrecht, gevangenissen, rechten van verdachten, en meer algemene juridische kwesties.

De SP wil investeren in preventie, het tegengaan van overbevolking in gevangenissen en pleit voor een rechtvaardig rechtssysteem.
De PvdA wil investeren in veiligheid en rechtvaardigheid, met nadruk op preventie, re-integratie en een humane benadering van strafrecht.
Groenlinks: ze willen investeren in de rechtsstaat, met een focus op preventie en re-integratie, en zijn kritisch op overmatige surveillance en inperkingen van burgerrechten.
D66 hecht veel waarde aan rechtsstaat, burgerrechten en individuele vrijheden. Ze zijn vaak voorstander van hervormingen in het strafrecht en pleiten voor een humaner gevangenisbeleid.
Nog geen standpunten bekend.
De VVD heeft een "harde" benadering van criminaliteit en pleit voor strenge straffen en effectieve handhaving.
Een specifiek standpunt van de BBB is het aanpakken van criminaliteit op het platteland, zoals diefstal van landbouwmachines en inbraken in afgelegen gebieden.
  Andere Partijen die op het moment van schrijven 5 of meer zetels in de peilingen hebben

De PvdD wil strengere wetgeving en handhaving op het gebied van dierenwelzijn en milieu.
Het CDA pleit voor een aanpak van criminaliteit met zowel repressie als preventie. Ze willen investeren in politie en justitie.
Ze willen strengere straffen voor criminelen en pleiten voor meer investeringen in politie en justitie.
De PVV wil strengere straffen voor criminelen en is voorstander van minimumstraffen.

Investeringen in wegen, openbaar vervoer, energienetwerken en andere essentiële infrastructuren.

Investeringen in openbaar vervoer, betaalbare en duurzame huisvesting en andere infrastructuur zijn voor de SP belangrijk.
PvdA: Ze ondersteunen investeringen in zowel stedelijke als landelijke gebieden, met een focus op duurzaamheid en bereikbaarheid.
GroenLinks pleit voor groene en duurzame infrastructuur, met de nadruk op fietsen, openbaar vervoer en duurzame energienetwerken.
D66 ziet de waarde van duurzame en moderne infrastructuur, waaronder groen vervoer zoals fietsen en openbaar vervoer.
Nog geen standpunten bekend.
Ze willen investeren in goede en moderne infrastructuur, met een focus op bereikbaarheid en innovatie.
De BBB wil investeren in goede infrastructuur voor landelijke gebieden, inclusief snel internet voor het hele land.
  Andere Partijen die op het moment van schrijven 5 of meer zetels in de peilingen hebben

Ze zijn voor het stimuleren van duurzame vervoersmiddelen zoals fietsen en openbaar vervoer en tegen uitbreiding van snelwegen en luchthavens.
Ze willen investeren in zowel fysieke als digitale infrastructuur en zijn voor een goede balans tussen duurzame mobiliteit en bereikbaarheid.
FVD wil investeren in wegen en is tegen de afbouw van gas als energiebron.
Ze willen investeren in wegen en zijn tegen het verminderen van gas als energiebron.

Dit kan gaan over onderwerpen als LGBTQ-rechten, vrouwenrechten, religieuze vrijheid, etnische en culturele diversiteit, en andere kwesties die de sociale stof van een natie beïnvloeden.

Ze zijn voorstander van gelijke rechten voor iedereen ongeacht geslacht, seksualiteit, religie of afkomst.
De PvdA is voorstander van gelijke rechten, diversiteit en inclusie. Ze hebben zich uitgesproken over zaken als vrouwenrechten, LGBTQ+-rechten en anti-discriminatiebeleid.
Groenlinks is sterk voorstander van gelijke rechten, diversiteit, en inclusie en hebben zich uitgesproken over zaken als LGBTQ+-rechten, vrouwenrechten en anti-discriminatiebeleid.
 D66 is sterk voorstander van gelijke rechten, diversiteit, en persoonlijke vrijheid. Ze hebben zich uitgesproken over zaken als het homohuwelijk, euthanasie, en drugshervorming.
Nog geen standpunten bekend.
De VVD hecht waarde aan de Nederlandse liberale tradities en vrijheden. Ze zijn voorstander van individuele rechten en keuzevrijheid.
De partij hecht waarde aan de Nederlandse agrarische traditie en cultuur en wil deze behouden en beschermen.
  Andere Partijen die op het moment van schrijven 5 of meer zetels in de peilingen hebben

Dierenrechten, duurzaamheid en ethiek staan centraal in hun visie op cultuur en samenleving.
Voor het CDA staan christelijke waarden en normen centraal. Ze benadrukken het belang van gemeenschapszin, gezin en tradities.
Ze zijn zeer kritisch op wat zij zien als 'cultuurmarxisme' en 'identiteitspolitiek'. FVD hecht veel waarde aan de Nederlandse cultuur en tradities en is tegen wat zij zien als 'doorgeslagen' politieke correctheid.
De PVV hecht veel waarde aan de Nederlandse cultuur en tradities en is tegen wat zij zien als 'islamisering' van Nederland. Ze zijn voor een verbod op bepaalde islamitische gebruiken zoals boerkas.

 

Directe weblinks naar alle standpunten van de politieke partijen in Nederland

SP
GroenLinks
PVDA
D66
NSC
VVD
BBB

Overige partijen:
DENK
BIJ1
50Plus
ChristenUnie
Partij voor de Dieren
Volt Nederland
SGP
PVV
JA21
FVD